Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – DPO
Spis treści:
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – co to takiego?
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, w skrócie DPO, jest instytucją umożliwiające szybkie zakończenie postępowania karnego skarbowego bez przeprowadzania drobiazgowego postępowania przygotowawczego i postępowania sądowego. Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności uregulowane jest w przepisach Kodeksu karnego skarbowego i to przepisy Kodeksy karnego skarbowego określają warunki w jakich podejrzany o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia karno skarbowego może skorzystać z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – adwokat, radca prawny Warszawa
W przypadku postawienia przedsiębiorcy (lub każdej innej osobie, której postawiono zarzuty karne) zarzutu karno skarbowego osoba powinna rozważyć możliwość skorzystania z instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Oczywiście jeśli zarzuty zostały postawione bezpodstawnie należy podjąć obronę. Jako radca prawny występujący w sprawach karnych skarbowych często mam do czynienia w Warszawie z postępowaniami obejmującymi instytucję dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności określane jest przez niektórych prawników jako forma skróconego, przyśpieszonego postępowania w sprawach karnych skarbowych. Skorzystanie z tego dobrodziejstwa pozwala na szybkie zakończenie postępowania z jednoczesnym ukaraniem sprawcy. W przypadku postawienia zarzutów karno skarbowych a także gdy istnieją przesłanki do skorzystania z dobrodziejstwa jakim jest dobrowolne poddanie się odpowiedzialności służę pomocą prawną. Skuteczny adwokat lub radca prawnych w sprawie dotyczącej dobrowolnego poddania się odpowiedzialności może okazać się właściwym wyborem. A o tym dlaczego warto skorzystać z pomocy dobrego prawnika od spraw karnych skarbowych powiem w dalszej części.
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – co trzeba wiedzieć?
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest instytucją dość specyficzną. Podstawową cechą dobrowolnego poddania się odpowiedzialności jest konsensualny charakter polegający na uzgodnieniu pomiędzy podejrzanym a organem finansowym dolegliwości, po uzgodnieniu których organ finansowy wniesienia do sądy wniosek o wydanie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
W tym miejscu trzeba wyraźnie zaznaczyć. Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, DPO, choć pod pewnym zbliżone, nie jest instytucją dobrowolnego poddania się karze, która także jest uregulowana w Kodeksie karnym skarbowym. Pomimo pewnych podobieństw czym innym jest dobrowolne poddanie się odpowiedzialności a czym innym jest dobrowolne poddanie się karze. Sprawca czynów zabronionych stypizowanych w kodeksie karnych skarbowym musi mieć świadomość tych różnić. Obie te instytucje mogą być stosowane w nieco odmiennych przypadkach i różne są konsekwencje ich zastosowania dla podejrzanego. Choćby i z tego powodu warto skorzystać z pomocy prawnika w sprawach karnych skarbowych aby wyjaśnił te różnice i przede wszystkim wziął udział w postępowaniu od samego początku.
Zobaczmy jakie są warunki jakie muszą być spełnione aby sąd udzielił sprawcy przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego zgody na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
Sięgnijmy do art. 17 Kodeksu karnego skarbowego, z godnie z którym:
Art. 17. [Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności] § 1. Sąd może udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a jednocześnie:
1) uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności;
2) sprawca uiścił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony;
3) sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów – uiścił ich równowartość pieniężną; przepisy art. 16 § 2 zdanie trzecie oraz art. 31 § 3 pkt 2 stosuje się odpowiednio;
4) uiszczono co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.
§ 2. Niedopuszczalne jest udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli:
1) przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności;
2) przestępstwo skarbowe zagrożone tylko karą grzywny popełniono w warunkach określonych w art. 37 § 1 lub art. 38 § 2;
3) zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi, chyba że zostanie ona cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu.
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – kiedy można skorzystać?
Łatwo dostrzec w pierwszej kolejności, że zgodę na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (DPO) wydaje sąd jedynie wówczas, kiedy wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości. Wskazuje, że to sąd wydaje zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Aby sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego mógł skorzystać z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności muszą zostać spełnione 3 znamienne w skutkach warunki. Przed skierowaniem wniosku do sądu o wydanie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności sprawca musi uiścić całą, podkreślam całą, wymagalną należność publicznoprawną, musi zostać określona i uiszczona, w drodze negocjacji z organem, kwota pieniężna odpowiadająca co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony oraz sprawca zapłacił co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania. Można dostrzec także wyrażenie przez sprawcę zgody na przepadek jeśli w danej sytuacji będzie on obowiązkowy.
Moment spełnienia warunków aby dobrowolnie poddać się odpowiedzialności – DPO
Zwracam uwagę na to, że warunki umożliwiające skorzystanie z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności muszą zostać spełnione przez sprawcę przed złożeniem wniosku. W tym miejscy adwokat lub radca prawny zajmujący się sprawami o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może pomóc ustalić z organem finansowym, najczęściej naczelnikiem urzędu celno skarbowego, lepsze i adekwatne warunki.
Podkreślam dwie kwestie natury praktycznej, z którymi spotykam się w mojej kancelarii w Warszawie Wawrze.
Pierwsza dotyczy tego, że przepisu mówi o wymagalnej należności publicznoprawnej. Należność taka musi być wymagalna a stan wymagalności ma charakter obiektywny i oznacza, że organ może w każdym czasie wszcząć egzekucję takiej należności, co wiąże się wcześniej z wydaniem decyzji podatkowej lub innym zdarzeniem (np. korekta deklaracji podatkowej) określającym wysokość zobowiązania podatkowego. Druga ważna kwestia dotyczy ustalenia kwoty pieniężnej odpowiadającej co najmniej najniższej kwocie grzywny. W tym miejscy dobry prawnik od spraw karnych zauważy w rozmowie z organem skarbowym, że kwota ta to to nie jest grzywna. To jest kwota odpowiadająca wartością co najmniej najniższej kwocie grzywny ale to nie jest to samo. Kwota ta nie jest grzywną choć w praktyce organów podatkowych, zwłaszcza kiedy podejrzany występuje bez profesjonalnego pełnomocnika w sprawach karnych skarbowych, że organy formułuję ten warunek na zasadach właściwych dla ustalania kwoty grzywny. Dopiero na etapie sądowym, sąd zezwalając na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności orzeka tytułem kary grzywny kwotę uiszczoną przez sprawcę.
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – kiedy nie można skorzystać?
Przepis art. 17 § 2 Kodeksu Karnego Skarbowego wskazuje w jakich okolicznościach niedopuszczalne jest udzielenie przez sąd zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Co do zasady sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie będzie mógł skorzystać z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności w przypadkach kiedy obok kary grzywny przepis przewiduje możliwość orzeczenia kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. Ponadto sprawcy, którzy dopuścili się przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w warunkach szczególnych (m.in. duża wartość uszczuplonej należności publicznoprawnej, działanie w zorganizowanej grupie, stałe źródło dochody i inne wskazane w art. 37 § 1 kks)
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – Warunki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, DPO
Sąd, w przypadku w którym nie dostrzeże przeszkód w wydaniu zezwolenia, czyli po zbadaniu wniosku pod kątem formalnym i prawnym wydaje na posiedzeniu w formie wyroku zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
Art. 18. [Warunki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności] § 1. Sąd, udzielając zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, orzeka:
1) tytułem kary grzywny kwotę uiszczoną przez sprawcę;
2) przepadek przedmiotów tylko w takich granicach, w jakich sprawca wyraził na to zgodę, a w razie niemożności ich złożenia – uiścił ich równowartość pieniężną.
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – korzyści dla sprawcy
Poza wskazanymi wcześniej korzyściami z szybszego zakończenia postępowania prawomocny wyrok o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego.
W postępowaniu o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie jest rozstrzygana także kwestia winy sprawcy przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w znaczeniu prawno – karnym. Dodatkową korzyścią dla sprawcy jest to, że uiszczenia określonej kwoty tytułem kary grzywny za przestępstwo skarbowe w drodze dobrowolnego poddania się odpowiedzialności nie stanowi przesłanki recydywy skarbowej. Aby jednak w pełni wykorzystać możliwości jakie stoją za instytucją dobrowolnego poddania się odpowiedzialności warto skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego w sprawach karnych skarbowych. W Warszawie takie postępowania są na porządku dziennym.
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – jak wygląda przebieg negocjacji
W postępowaniu prowadzonym przez finansowy organ dochodzenia, zanim wniesiono akt oskarżenia, sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego może zgłosić wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Zgłoszenie takiego wniosku jest możliwe zarówno w sprawach o przestępstwa skarbowe jak i wykroczenia skarbowe. Procedura musi zostać zainicjowana przez sprawcę, na jego wniosek złożony na piśmie lub ustnie do protokołu. Zgodnie z przepisami finansowy organ dochodzenia jest zobowiązany przed pierwszym przesłuchaniem pouczyć sprawcę o prawie do złożenia takiego wniosku. Złożenie takiego wniosku nie jest równoznaczne z przyznaniem się podejrzanego do winy.
Złożenie wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, lub wniosku o DPO, zobowiązuje organ prowadzący postępowania do podjęcia negocjacji ze sprawcą. Oczywiście słowo negocjacje nie może być traktowane jako dowolność w zakresie warunków tych negocjacji, gdyż jak wiemy art. 17 § 1 kks wskazuje wyraźnie w jakich okolicznościach wniosek taki będzie mógł być przez sąd rozpatrzony pozytywnie. Stąd też zachęcam Państwa do skorzystania z usług naszej kancelarii w Warszawie (Warszawa Wawer) jeśli potrzebowaliby Państwo pomocy w sprawie o wydanie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
Złożony wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może być cofnięty przez sprawcę dopiero po miesiącu od dnia jego zgłoszenia. Jeśli sprawca chciałby cofnąć wniosek nie będzie możliwości jego ponownego wniesienia.
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – wniesienie wniosku o zezwolenie do sądu
Wypracowanie warunków z organem finansowym i zakończenie negocjacji pozwala na sformułowanie i wniesienie przez finansowy organ dochodzenia wniosku do sądy o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
O tym co powinien zawierać wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności mówi art. 145 kks
Art. 145. [Wniosek organu finansowego] § 1. W razie wystąpienia przez sprawcę o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności finansowy organ postępowania przygotowawczego może zamiast aktu oskarżenia wnieść niezwłocznie do sądu wniosek o udzielenie takiego zezwolenia.
§ 2. Wniosek finansowego organu postępowania przygotowawczego powinien zawierać:
1) imię i nazwisko sprawcy oraz inne dane określające jego tożsamość;
2) dokładne określenie czynu zarzucanego sprawcy ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia, a zwłaszcza wysokości uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej;
3) wskazanie przepisów kodeksu, pod które zarzucany czyn podpada;
4) dokładne określenie wykonanych przez sprawcę obowiązków, o których mowa w art. 143 § 1-3;
5) wskazanie sądu właściwego do udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się od odpowiedzialności.§ 3. Uzasadnienie wniosku może być ograniczone do wskazania dowodów świadczących o tym, że wina sprawcy i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie budzą wątpliwości, a ponadto innych okoliczności świadczących o tym, że w danej sprawie można zezwolić na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, w szczególności ze względu na to, że jest to wystarczające dla zaspokojenia uzasadnionego interesu finansowego Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innego uprawnionego podmiotu.
§ 4. Z wnioskiem, o którym mowa w § 1, przesyła się sądowi akta postępowania wraz z załącznikami.
§ 5. O wniesieniu do sądu wniosku, o którym mowa w § 1, finansowy organ postępowania przygotowawczego zawiadamia niezwłocznie sprawcę, jak również przedstawiciela ustawowego, o którym mowa w art. 142 § 3.
Jeżeli wniosek nie odpowiada wymaganiom formalnym, a brak jest tego rodzaju, że wniosek nie może otrzymać biegu, sąd wzywa osobę, od której wniosek pochodzi do usunięcia braku w terminie 7 dni.
Czy organ może odmówić prawa do złożenia wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności?
Jak już wspomniałem wcześniej, dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest instytucją dość specyficzną. Odmienny charakter tego rozwiązania podkreśla także to, że sprawcy w przypadku nie uwzględnienie przez organ prowadzący jego wniosku o wydanie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności przysługuje zażalenie do organu nadrzędnego nad finansowym organem postepowania przygotowawczego, o czym należy sprawcę pouczyć.
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności – pomoc adwokata lub radcy prawnego Warszawa
Specyfika postepowań w zakresie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności nacechowana jest nierównością stron procesu negocjowania warunków brzegowych poddania się przez sprawcę określonym dolegliwościom majątkowym. Oczywistym jest, i moja praktyka w zakresie spraw karnych skarbowych dowodzi temu niezbicie, że organy postępowania wykorzystują tą nierównowagę. Sprawca pozbawiony pomocy dobrego prawnika w sprawach karnych skarbowych może zostać postawiony pod ścianą a zaproponowane mu warunku mogą być dla niego krzywdzące i nieadekwatne do stopnia winy, rodzaju popełnionego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Dlatego też od samego początku postępowania podatkowego, w którym może pojawić się ryzyko postawienia zarzutów karnych lub karnych skarbowych sprawca takiego czynu powinien skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego specjalizującego się w sprawach karnych skarbowych. Zapraszam do kancelarii RGN Legal Warszawa Wawer.
