Blokada konta przez Urząd Skarbowy – co robić?
Spis treści:
Po jakim czasie Urząd Skarbowy zablokuje konto bankowe?
Organy podatkowe mogą zablokować rachunek przedsiębiorcy na okres nie dłuższy niż 72 godziny, przy czym okres blokady konta dokonanej przez organy skarbowe może zostać przedłużony do 3 miesięcy. Podstawą blokady konta przedsiębiorcy jest postanowienie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.
KAS coraz chętniej sięga po instrument w postaci blokady rachunków przedsiębiorcy, niestety. W praktyce może to oznaczać nie tylko problemy z utrzymaniem płynności finansowej ale w istocie może doprowadzić do konieczności likwidacji firmy lub złożenia przez zarząd wniosku o ogłoszenie upadłości. Dla wielu przedsiębiorców to scenariusz nierealny, jednakże przepisy Ordynacji podatkowej i aktualne statystki nie pozostawiają złudzeń. Liczba blokad rachunków bankowych prowadzonych na rzecz przedsiębiorców systematycznie rośnie.
Podstawą założenia blokady konta przez Urząd Skarbowy jest wskazówka, że przedsiębiorca może wykorzystywać działalności banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo – kredytowej do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynność zmierzających do wyłudzenia skarbowego a blokada rachunku jest konieczna, aby temu przeciwdziałać. Innymi słowy chodzi o podejrzenie, że posiadacz, ale co ważne także i współposiadacz konta, może wykorzystywać rachunek do lub w związku z popełnianiem przestępstw skarbowych lub wykroczeń skarbowych. Ten szczególny rodzaj blokady konta, w odróżnieniu od blokady dokonywanej na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu może być stosowny tylko i wyłącznie w związku z podejrzeniami o dokonywanie wyłudzeń skarbowych polegających przede wszystkim na uszczupleniach należności publicznoprawnych.
Odpowiadając na pytania Po jakim czasie Urząd Skarbowy zablokuje konto można powiedzieć, że blokada nastąpi niezwłocznie po tym jak Szef Krajowej Administracji Skarbowej na podstawie przeprowadzonej analizy ryzyka obejmującej konta bankowe przedsiębiorcy mogą być wykorzystywane do wyłudzeń skarbowych.
Warto dodać, że blokada konta dokonywana jest przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej a nie przez konkretny Urząd Skarbowy. Dodatkowo blokadę konta o jakiej mowa nie dotyczy zajęcia dokonanego na rachunku bankowych np. wskutek wniosku wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym.
Jak długo urząd skarbowy może zablokować konto?
Okres blokady rachunku bankowego może wynosić 72 godziny i kolejne 3 miesiące. W przypadku dokonania blokady tzw. krótkiej na 72 godziny przedsiębiorcy nie przysługują żadne środki prawne aby móc zaskarżyć taką blokadę. Wykazanie, że blokada rachunku przez Urząd Skarbowy była nie słuszna może się okazać stosunkowo trudne zwłaszcza w przypadku, gdy przedsiębiorca chciałby dochodzić jakiegoś odszkodowania z uwagi na stratę jaką poniósł w związku z blokadą.
Nawet w przypadku krótkiej blokady na 72 godziny mogą wydarzyć się sytuację, że z uwagi na brak możliwości zapłaty za jakieś usługi lub towary przedsiębiorca może ponieść istotną i mierzalną szkodę np. przepadek wadium, odstąpienie od umowy przez drugą stronę, odsetki itp.
Za co Urząd Skarbowy może zablokować konto?
Blokada konta bankowego przez Urząd Skarbowy wynika przede wszystkim z wykonywanej praktycznie w czasie rzeczywistym analizy ryzyka obejmującej konta podlegające weryfikacji przeprowadzanej przez System Teleinformatyczny Izby Rozrachunkowej STIR. Otwarcie nowego rachunku kwalifikowanego ale także i dokonywane na rachunku operacji podlegają raportowaniu. W związku z tym, jeśli w wyniku zastosowania algorytmów STIR na rachunku zostaną odnotowane anomalie lub powiązania z innymi podejrzanymi rachunkami bankowymi może zostać podjęta decyzja o nałożeniu blokady na konto. STIR służy między innymi do odbioru i przetwarzania danych w celu ustalenia wskaźnika ryzyka i wymiany danych pomiędzy Szefem KAS a bankami. Wskaźnik ryzyka ustala izba rozliczeniowa w STIR nie rzadziej niż raz dziennie, opierając się na zautomatyzowanym przetwarzaniu, jeżeli zachowane są cele i warunki określone w niniejszym dziale.
Wskaźnik ryzyka jest ustalany w odniesieniu do podmiotu kwalifikowanego na podstawie opracowanych przez izbę rozliczeniową algorytmów, uwzględniających najlepsze praktyki sektora bankowego i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakresie przeciwdziałania wykorzystywaniu ich działalności do przestępstw oraz przestępstw skarbowych, a także:
1) kryteria ekonomiczne – polegające na ocenie dokonywanej przez podmiot kwalifikowany transakcji za pomocą rachunku podmiotu kwalifikowanego w otoczeniu gospodarczym, w szczególności pod względem celu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, lub dokonywaniu transakcji nieuzasadnionych charakterem prowadzonej działalności;
2) kryteria geograficzne – polegające na dokonywaniu transakcji z podmiotami z państw, w których występuje wysokie zagrożenie wyłudzeń skarbowych;
3) kryteria przedmiotowe – polegające na prowadzeniu przez podmiot kwalifikowany działalności gospodarczej wysokiego ryzyka z punktu widzenia podatności na wyłudzenia skarbowe;
4) kryteria behawioralne – polegające na nietypowym, w danej sytuacji, zachowaniu podmiotu kwalifikowanego;
5) kryteria powiązań – polegające na istnieniu powiązań podmiotu kwalifikowanego z podmiotami, co do których występuje ryzyko, że uczestniczą w działaniach mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub organizują takie działania.
Zgodnie z art. 119zv § 1 Ordynacji Podatkowej:
Szef Krajowej Administracji Skarbowej może zażądać blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego na okres nie dłuższy niż 72 godziny, jeżeli posiadane informacje, w szczególności wyniki analizy ryzyka, o której mowa w art. 119zn § 1, wskazują, że podmiot kwalifikowany może wykorzystywać działalność banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego, a blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego jest konieczna, aby temu przeciwdziałać.
Jak urząd skarbowy blokuje konto?
Organy podatkowe blokują konta rozliczeniowe i pomocnicze przedsiębiorcy związane lub wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Przepisy nie pozwalają KAS na założenie blokady rachunku bankowego na konta osób fizycznych wykorzystywanych w celach prywatnych. Przepisy posługują się definicją podmiotu kwalifikowanego jak i definicją rachunku podmiotu kwalifikowanego
Zgodnie z art. 119zg pkt 4 Ordynacji podatkowej za podmiot kwalifikowany, a więc podmiot, którego konta mogą zostać zablokowane uznaje się:
a) osobę fizyczną będącą przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,
b) osobę fizyczną prowadzącą działalność zarobkową na własny rachunek, która nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy, o której mowa w lit. a,
c) osobę prawną,
d) jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną;
Z kolei w pkt 5 znajdziemy wskazanie, że rachunkiem podmiotu kwalifikowanego jest
a) rachunek rozliczeniowy, o którym mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, podmiotu kwalifikowanego,
b) rachunek lokaty terminowej podmiotu kwalifikowanego,
c) rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej będącego podmiotem kwalifikowanym,
d) rachunek VAT w rozumieniu art. 2 pkt 37 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług prowadzony dla rachunku, o którym mowa w lit. a albo c;
Urząd Skarbowy blokuje konto poprzez wysłanie żądania do banku wskazując numer rachunku oraz okres blokady konta.
Czy Urząd Skarbowy informuję o zablokowaniu konta?
Bank lub spółdzielcza kasa oszczędnościowo kredytowa niezwłocznie po otrzymaniu żądania KAS o zablokowaniu rachunku odnotowuje datę i godzinę otrzymania żądania i dokonują blokady poprzez uniemożliwienie dokonywania jakichkolwiek operacji na zablokowanych rachunkach. Bank oraz spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa nie ujawniają właścicielowi konta informacji o przekazaniu żądania lub dokonaniu blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego.
Bank oraz spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa informują wyłącznie na wniosek posiadacza konta o przekazaniu żądania lub dokonaniu blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego, po uprzednim potwierdzeniu przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, że wszystkie przekazane żądania blokady rachunków tego podmiotu kwalifikowanego zostały wykonane. Oznacza to, że jeśli zorientujemy się że za pomocą konta nie możemy wykonać żadnych operacji powinniśmy czym prędzej zawnioskować o udzielenie stosownych informacji w banku.
Co zrobić, jeśli urząd skarbowy zablokował konto?
Wskazano wcześniej, że w przypadku krótkiej blokady konta na 72 godziny podatnik, przedsiębiorca nie może zbyt wiele zrobić poza ustaleniem samej blokady i ewentualnie przygotowywaniem się do wniesienia skargi jeśli Szef KAS wyda postanowienie o blokadzie konta na 3 miesiące. Dodatkowo warto rozpoznać ewentualne skutki takiej blokady i podjąć pierwsze działania aby je zminimalizować.
Szef KAS może wydać postanowienie o blokadzie rachunku jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że podatnik nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, przekraczających równowartość 10 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok, w którym wydano postanowienie. Wziąć trzeba pod uwagę, że mówimy o kwocie ok 45 000zł.
Z chwilą wydania postanowienia Szef KAS o blokadzie rachunku na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 3 miesiące i jego doręczenia podatnikowi 7 dniowy termin na złożenie zażalenia na to postanowienie, które rozpatruje organ wydający postanowienie. Jeśli zażalenie nie będzie skuteczne wówczas przedsiębiorca może i powinien złożyć skargę do sądu administracyjnego, który ma 30 dni na rozpatrzenie skargi. Warto w tym miejscy wskazać, że procedura odwoławcza w przypadku blokady konta przez urząd skarbowy przebiega inaczej niż w przypadku blokady rachunków dokonywanej na podstawie przepisów ustawy z dnia 1 marca 2018r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Rola sądu w postępowaniu ze skargi na blokadę rachunku dokonaną przez organy skarbowe jest zbadanie czy w sprawie wystąpiły przesłanki uprawdopodabniające konieczność zablokowania konta.
Wypłata środków z zablokowanego przez urząd skarbowy konta bankowego
Przepisy pozwalają w ograniczonym zakresie korzystać z zablokowanego przez urząd skarbowy rachunku bankowego. Przypominam, nie mówimy o zajęciu komorniczym a o blokadzie rachunku bankowego przez urząd skarbowy w związku z uzasadnionym przypuszczeniem wykorzystywania konta do wyłudzeń skarbowych.
Na wniosek podatnik Szef KAS może, w drodze postanowienia, wyrazić wypłatę środków z zablokowanego rachunku przedsiębiorcy. Zgoda może jedynie obejmować:
1) wynagrodzenie za pracę wypłacane na podstawie umowy o pracę zawartej co najmniej 3 miesiące przed dniem dokonania blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego wraz z zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składkami na ubezpieczenie społeczne należnymi od wypłacanego wynagrodzenia – po przedłożeniu odpisu listy płac oraz dokumentu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych potwierdzającego zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę;
2) alimenty lub rentę o charakterze alimentacyjnym – po przedłożeniu tytułu stwierdzającego obowiązek podmiotu kwalifikowanego do płacenia alimentów lub renty.
Szef KAS określa się wysokość środków podlegających wypłacie, w tym na rzecz pracownika oraz osoby uprawnionej do alimentów lub renty o charakterze alimentacyjnym zasądzonej tytułem odszkodowania, odpowiadającą wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Ponadto, Szef KAS może wyrazić zgodę na:
1) zapłatę zobowiązania podatkowego lub należności celnej przed terminem płatności z zablokowanego rachunku podmiotu kwalifikowanego – na wniosek podmiotu kwalifikowanego zawierający wskazanie zobowiązania podatkowego lub należności celnej, jej wysokości oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego do jej poboru;
2) zwolnienie środków z zablokowanego rachunku podmiotu kwalifikowanego – na wniosek podmiotu kwalifikowanego w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
