Do czego ma zastosowanie Kodeks karny skarbowy?
Spis treści
Kodeks karny skarbowy?
Rząd – jak mawiał klasyk – nie ma żadnych własnych pieniędzy. Podstawowym źródłem dochodów budżetowych – zarówno na poziomie rządowym, jak i samorządowym – są różnego rodzaju daniny publiczne, w tym przede wszystkim podatki. Stąd od ich ściągalności w dużej mierze zależy kondycja finansów publicznych. W związku z tym w systemie prawa zawarto cały szereg różnego rodzaju rozwiązań, których celem jest zabezpieczenie interesów finansowych Skarbu Państwa. Wiele z nich zawarto w Kodeksie karnym skarbowym. Do czego ma zastosowanie ta ustawa?
Jakie są rodzaje przestępstw i wykroczeń skarbowych?
Ustawa z dnia 10 września 1999 roku – Kodeks karny skarbowy weszła w życie 17 października 1999 roku. Akt ten wpisywał się w kompleksową reformę polskiego systemu prawa karnego i był procedowany właściwie równolegle m.in. z Kodeksem karnym oraz Kodeksem postępowania karnego. Wszystkie te ustawy obowiązują do dziś, choć oczywiście na przestrzeni lat były one wielokrotnie nowelizowane. Nie zmienia to faktu, że Kodeks karny skarbowy jest podstawowym aktem normatywnym, w którym stypizowano przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz tryb ich ścigania oraz procedowania postępowań karnych dotyczących tego rodzaju spraw.
Aby zorientować się – przynajmniej w ogólny sposób – jakie czyny zabronione zawarto w Kodeksie karnym skarbowym wystarczy przeczytać tytułu czterech rozdziałów, w których podzielono przestępstwa skarbowe oraz wykroczenia skarbowe na ich poszczególny typy.
Chodzi tu więc o czyny zabronione przeciwko:
- obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji;
- przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami;
- przeciwko obrotowi dewizowemu;
- przeciwko organizacji gier hazardowych.
Kompleksowy akt dotyczący spraw karno-skarbowych
Warto pamiętać, że Kodeks karny skarbowy jest aktem kompleksowym. Mówiąc fachowym językiem w ustawie tej zawarto przepisy materialnoprawne oraz proceduralne. W pierwszym zakresie chodzi o kompleksowe uregulowanie tego, czym są przestępstwa skarbowe oraz wykroczenia skarbowe; jak są ich rodzaje oraz kiedy ponosi się odpowiedzialność karną za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe. Natomiast w części proceduralnej Kodeksu karnego skarbowego ustawodawca zawarł unormowania dotyczące postępowań, których celem jest rozstrzygnięcie czy przestępstwo/wykroczenie skarbowe zostało w ogóle popełnione; kto za nie odpowiada oraz jaką karę należy mu za ten czyn wymierzyć.
W ramach procedur dotyczących odpowiedzialności za przestępstwa i wykroczenia skarbowe warto pamiętać, że Kodeks karny skarbowy – wzorem innych procedur karny – rozróżnia postępowanie przygotowawcze oraz sądowe, w ramach którego wyróżnia się jeszcze postępowanie nakazowe oraz w stosunku do nieobecnych. Oczywiście, aby kogokolwiek pociągnąć do odpowiedzialności karnej za popełnienie przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego należy udowodnić mu winę. Oskarżonemu o tego rodzaju czyny zawsze przysługuje szereg praw, w tym prawo do obrony, na które składa się m.in. możliwość skorzystania z pomocy adwokata.
W każdym razie każdy, kto chce poznać podstawowe regulacje dotyczące spraw karno-skarbowych powinien zapoznać się z Kodeksem karnym skarbowym. Pamiętając jednocześnie, że ustawa ta ma charakter podstawowy – szczegółowe regulacje niekiedy są zawarte także w innych aktach normatywnych, które łącznie składają się na cały system prawa karnego skarbowego.
Co to jest przestępstwo skarbowe?
Przestępstwem skarbowym jest czyn zabroniony przez Kodeks karny skarbowy pod groźbą kary grzywny określonej w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
Wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej i jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa – 720. Przy czym wysokość stawki dziennej nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.
Ile trwa kara więzienia za przestępstwo skarbowe?
Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, najdłużej – 5 lat. Kara za przestępstwo skarbowe wymierzana jest w dniach, miesiącach i latach.
Co to jest wykroczenie skarbowe?
Wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks karny skarbowy pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.
Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.
Kara grzywny za popełnienie wykroczenia skarbowego może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej. Ponadto za popełnienie wykroczenia skarbowego finansowy organ postępowania przygotowawczego może również nałożyć na sprawcę karę grzywny w drodze mandatu karnego w granicach nieprzekraczających pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Typy przestępstw skarbowych
Część szczególna Kodeksu karnego skarbowego zawiera poszczególne typy przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, które z uwagi na rodzaj naruszanych norm, zostały sklasyfikowane w odrębnych rozdziałach :
- przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji (art. 54 – 84 kks),
- przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami (art. 85 – 96 kks),
- przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu (art. 97 – 106ł kks),
- przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych (art. 107 – 111 kks).