Co grozi za złamanie sankcji?

Co grozi za złamanie sankcji?

Wszyscy przedsiębiorcy mogą być narażeni na odpowiedzialność wynikającą ze złamania sankcji nałożonych w związku z agresją Rosji na Ukrainę. Celem wprowadzonym sankcji międzynarodowych jest wprowadzenie różnorakich mechanizmów oddziaływania na kraj objęty sankcjami skierowanych na deeskalacje prowadzonej polityki. Pamiętajmy, że od 16 kwietnia 2022r. weszła w życie polska ustawa sankcyjna.

Niewielu przedsiębiorców zdawało sobie dotychczas sprawę z tego, że prowadzenie działalności gospodarczej albo podejmowanie aktywności wbrew nałożonym sankcjom może wiązać się z ryzykiem. Z chwilą gdy konflikt zbrojny toczy się na terytorium naszego sąsiada i wywołany jest przez Rosję z istotnym wsparciem Białorusi.

Co to jest polska ustawa sankcyjna?

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2022r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspierania agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego weszła w życie 16 kwietnia 2022r. i nazywana jest potocznie polską ustawą sankcyjną. Rzeczywiście, obok obowiązujących już co najmniej od 2014r. instrumentów ograniczających współpracę dyplomatyczną i gospodarczą z Federacją Rosyjską w związku z aneksją Krymu, Polska przyjęła daleko idące dodatkowe ograniczenia związane z prowadzeniem biznesu i relacji z Rosją i Białorusią.

Polska ustawa sankcyjna obowiązuje przedsiębiorców a także podmioty publiczne. Każdy przedsiębiorca powinien mieć na uwadze, że naruszenie ograniczeń wprowadzonych polską ustawą sankcyjną może wiązać się z ryzykiem nałożenia wysokiej kary administracyjnej a także z karą więzienia.

Ustawa wprowadziła do polskiego porządku prawnego tzw. polską listę sankcyjną. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji został upoważniony do utworzenia, obok list międzynarodowych, dodatkowej listy osób fizycznych i podmiotów, wobec których znajdują zastosowanie środki represji i oddziaływania. Ustawa zakazuje jakiejkolwiek współpracy z osobami i podmiotami umieszczonymi na liście sankcyjnej. Na liście sankcyjnej mogą znaleźć się osoby lub podmioty, które bezpośrednio lub pośrednio wspierają agresję Rosji na Ukrainę lub osoby i podmioty związane z podmiotami wspierającymi tą agresję. Decyzja o wpisie na listę sankcyjną podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Aktualna lista sankcyjna znajduje się na stronach Ministerstwa Sprawa Wewnętrznych i Administracji
https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami

Co obejmują sankcje międzynarodowe?

Polska ustawa sankcyjna wprowadziła szereg odwołań do przepisów międzynarodowych, w szczególności rozporządzeń unijnych. Na dzień opracowywania tego wpisy obowiązywał 5 pakiet sankcji unijnych a szósty pakiet sankcji był przedmiotem obrad Rady Unii.

Wprowadzone sankcje mają bardzo szerokie spektrum oddziaływania. Poza sankcjami dyplomatycznymi i politycznymi przedsiębiorcy powinni zwrócić szczególną uwagę na ograniczenia związane z obrotem gospodarczym i dewizowym zarówno z podmiotami z Federacji Rosyjskiej jaki i z Białorusi.
Poza oczywistymi ograniczeniami obejmującymi zakaz handlu bronią czy zakaz importu węgla najwięcej kontrowersji wiąże się z obrotem produktami podwójnego zastosowania. Produkty dual use to nic innego jak wszelkie towary i technologie, które mają swoje zastosowanie cywilne ale i mogą być wykorzystywane przez wojsko lub dla celów militarnych.

Dodatkowo, prowadzenie działalności handlowej w ramach produktów podwójnego zastosowania utrudnia ustalenia kwestii tego czy produkt podwójnego zastosowania dystrybuowany za pośrednictwem kraju trzeciego może pośrednio trafić do kontrahentów w Rosji.

Co grozi za łamanie sankcji?

Złamanie albo naruszenie polskiej ustawy sankcyjnej wiąże się z dotkliwymi karami. Naruszenie sankcji unijnych wiąże się z ryzykiem poniesienia konsekwencji finansowych przez osoby bezpośrednio zaangażowane w przeprowadzenie danej transakcji. Organy mogą nałożyć finansową karę administracyjną w wysokości do 20 mln zł. Poza tym wobec osoby dokonującej obrotu lub podejmującej się działań wbrew ustawie może być orzeczona kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lat.

Kary za naruszenie sankcji na Rosję i Białoruś

• kara finansowa do 20 milionów zł. 
• kara pozbawienia wolności od lat 3 do lat 15 

Ponadto, sąd ma możliwość orzec także przepadek towarów stanowiących przedmiot przestępstwa.

Nie można zapominać także o tym, że poza konsekwencjami jakie mogą spotkać przedsiębiorcę za złamanie sankcji na podstawie polskiej ustawy sankcyjnej, organy mogą sięgnąć do przepisów kodeksu karnego skarbowego. Dla niektórej grupy zachowań polegających na naruszeniu lub omijaniu unijnych sankcji przepisy kodeksu karnego skarbowego mogą znaleźć zastosowanie.

Co grozi polskim przedsiębiorcom, którzy nie zastosują się do sankcji?

O ile przepisy kodeksu karnego skarbowego nie były tworzone na wypadek wojny z jaką mamy obecnie do czynienia to w słowniczku ustawy znajdziemy przepisy odnoszący się bezpośrednio do sankcji gospodarczych. Art. 53 § 33 opisuje znaczenia tzw. reglamentacji pozataryfowej.

Użyte w rozdziale 7 kodeksu określenie „reglamentacja pozataryfowa” oznacza odpowiednio środki polityki handlowej ustanowione przez Wspólnotę Europejską w ramach wspólnej polityki handlowej postanowieniami wspólnotowymi stosowanymi w odniesieniu do ograniczenia świadczenia usług, wywozu lub przywozu towarów, takie jak środki nadzoru lub ochrony, ograniczenia ilościowe i zakazy przywozu oraz wywozu, a także środki administrowania obrotem towarami lub usługami z zagranicą, ustanowione przez właściwy organ administracji państwowej.

Jasnym jest zatem, że we wszystkich tych przepisach kodeksu karnego skarbowego ustanawiających sankcję za naruszenie reglamentacji pozataryfowej zaszyta jest odpowiedzialność między innymi za złamanie obecnie wprowadzonych sankcji. Rozdział 7 kodeksu karnego skarbowego obejmuje szereg przestępstw skarbowych obejmujących czyny kojarzone z przemytem i naruszeniem obowiązków celnych. Naruszenie przez przedsiębiorcę sankcji unijnych będzie mogło być oceniane z perspektywy tych zachowań, które penalizują różnego rodzaju opisane w kodeksie karnym skarbowym zachowania w odniesieniu do towarów lub usług w obrocie z zagranicą, co do których istnieje reglamentacja pozataryfowa. Przykładem takiego przestępstwa będzie oszustwo celne opisane w art. 87 § 2 kodeksu karnego skarbowego.

Art. 87.
§ 1. Kto przez wprowadzenie w błąd organu uprawnionego do kontroli celnej naraża należność celną na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Tej samej karze podlega sprawca, jeżeli oszustwo celne dotyczy towaru lub usługi w obrocie z zagranicą, co do których istnieje reglamentacja pozataryfowa.
§ 3. Jeżeli kwota należności celnej narażonej na uszczuplenie lub wartość towaru lub usługi w obrocie z zagranicą, co do których istnieje reglamentacja pozataryfowa, jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 4. Jeżeli kwota należności celnej narażonej na uszczuplenie lub wartość towaru lub usługi w obrocie z zagranicą, co do których istnieje reglamentacja pozataryfowa, nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Co zrobić aby nie naruszać sankcji?

Ryzyko naruszenia sankcji, a w konsekwencji ryzyko poniesienia odpowiedzialności finansowej lub karnej jest w chwili obecnej bardzo wysokie. Przedsiębiorcy oraz podmioty publiczne zobowiązane są do przestrzegania nie tylko polskiej ustawy sankcyjnej ale także przepisów unijnych. W niektórych przypadkach właściwe będą także przepisy sankcyjne wprowadzone przez Stany Zjednoczone.

Firmy muszą zapoznać się i przestrzegać w obrocie zarówno przepisów unijnych jaki i stosować się do polskiej ustawy sankcyjnej. Sankcje unijne wprowadzane są na podstawie decyzji i rozporządzeń rady Eu publikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii europejskiej. Kluczowym i zasadniczym aktem prawnym, o którego należy zacząć jest rozporządzenie Rady (UE) nr 833/2014r. z 31 lipca 2014r. dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie. Kolejne pakiety sankcji wprowadzane są w drodze nowelizacji wspomnianego wyżej rozporządzenia.

W związku z tym, przedsiębiorcy powinni wprowadzić procedury weryfikacji listy sankcyjnych, o ile jeszcze tego nie zrobili, aby uniknąć ryzyka nałożenia kar administracyjnych lub ryzyka poniesienia odpowiedzialności karnej. Ponadto, należy objąć monitoringiem wszystkie operacje handlowe dotyczące produktów podwójnego zastosowania gdyż to tu rodzi się najwięcej problemów praktycznych i interpretacyjnych.

Radca prawny Warszawa Wawer, Kancelaria prawna Warszawa Wawer, Pomoc prawna Warszawa Wawer, Adwokat Warszawa Wawer, Obsługa prawna firm Warszawa Wawer, Obsługa prawna spółek Warszawa Wawer, Kary za złamanie sankcji unijnych

Gdzie szukać informacji na temat sankcji?

Ustalenie jakie sankcje obowiązują może być bardzo trudne. Sankcje wprowadzane były już od 2014r i można śmiało powiedzieć, że kolejne akty prawne rozszerzają ograniczenia i zakazy. Odnalezienie właściwej regulacji może pochłonąć sporo czasu. Dlatego też wszystkich zainteresowanych tematem odsyłam w pierwszej kolejności do dość obszernego kompendium wiedzy dostępnego na stronie https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/001568 To może być pierwszy adres jaki należy odwiedzić i od jakiego należy zacząć poszukiwania odpowiedzi na pytanie, czy nas także obowiązują sankcje nałożone na Rosję i Białoruś?

Drugim ważnym i przydatnym adresem w sprawie sankcji będzie strona internetowa pod adresem https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/sanctions/restrictive-measures-against-russia-over-ukraine/ Tu także warto zajrzeć.