Fałszywy certyfikat szczepień – co robić?
Spis treści
Organy ścigania wszczynają i prowadzą coraz więcej postępowań związanych z posługiwaniem się fałszywym certyfikatem szczepienia COVID. Sfałszowany certyfikat szczepień i posłużenie się sfałszowanym dokumentem wiąże się z odpowiedzialnością karną. Na dzień dzisiejszy certyfikat szczepień jest w zasadzie bezużyteczny. Większość usług, w tym możliwość odbywania podróży zagranicznych dostępna jest bez konieczności posiadania certyfikatu zaświadczającego szczepienie przeciw COVID. Ale to nie oznacza, że jeśli ktoś posłużył się wcześniej jako autentycznym sfałszowanym zaświadczeniem o szczepieniu uniknie odpowiedzialności jeśli zostanie to wykryte.
Fałszywy certyfikat COVID – na czym polega używanie za autentyczny fałszywego certyfikatu COVID
Polska, jaki i wiele innych krajów wprowadziła obowiązek posiadania certyfikatu szczepień COVID w celu korzystania z różnego rodzaju usług. O ile same szczepienia nie były w Polsce obowiązkowe, to posiadanie certyfikatu szczepień przeciw COVID zwalniało z obowiązku odbycia kwarantanny. Polscy obywatele chcąc udać się w podróż zagraniczną także musieli posiadać ze sobą ważny certyfikat szczepień. Zaświadczenia o przyjęciu szczepionki na COVID zostały wprowadzone w Unii Europejskiej aby umożliwić i ułatwić przemieszczanie się podczas pandemii COVID-19. 14 czerwca 2021r. zostało przyjęte rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) w sprawie unijnego cyfrowego certyfikatu COVID. W Polsce ważna datą na jaką powinni zwrócić uwagę posiadacze fałszywego certyfikatu jest data 7 lipca 2021r.
Posługiwanie się fałszywym certyfikatem COVID -19?
W tym materiale zajmujemy się tą sytuacją, w której sprawca przestępstwa kupuje lub wchodzi w posiadanie fałszywego certyfikatu w celu używania go jako autentyczny. Pomijamy odpowiedzialności osób, które podrabiają lub przerabiają taki dokument.
Zazwyczaj przestępstwo to polega na zakupie na czarnym rynku dokumentu (certyfikatu unijnego) wskazującego, że osoba ujawniona w treści tego dokumentu została zaszczepiona. Bardzo często dotyczy to osób spoza Unii Europejskiej, które chciały dostać się na teren Unii bez koniczności podporządkowania się obostrzeniom wynikającym z braku szczepienia. W takim przypadku wykrycie przestępstwa jest stosunkowo proste. Obywatel innego kraju posługujący się sfałszowanym dokumentem także będzie ścigany i może ponieść odpowiedzialność karną w Polsce, jeśli posłuży się sfałszowanym certyfikatem przy przekroczeniu granicy z Polską.
Drugi bardzo często spotykany przypadek posługiwania się sfałszowanym certyfikatem obejmuje sytuacje, w których, najczęściej za pieniądze, uprawniona osoba (np. lekarz lub pielęgniarka) wprowadza do publicznej bazy danych (e-zdrowie) nieprawdziwą informację o przyjętej szczepionce pomimo tego, że w rzeczywistości pacjent nie został zaszczepiony. Tak uzyskany certyfikat szczepienia przeciwko COVID-19 także będzie uznany za nieautentyczny. W tym przypadku wykrycie przestępstwa jest stosunkowo proste, gdyż w przypadku kontroli certyfikatu dane osoby ujawnionej na dokumencie będą znajdowały się w bazie danych wskazując, jaka szczepionka i kiedy została tej osobie podana. Zdarza się, że zakup certyfikatu dokonywany był za pomocą konta bankowego. W historii rachunku można z łatwością odnaleźć płatność za certyfikat nawet jeśli tytuł przelewu będzie fikcyjny.
Fałszerstwo dokumentów 270 k.k. – podrobienie lub przerobienie certyfikatu COVID 19
Spotykam się z pytaniem czy osoba, która posługuje się sfałszowanym certyfikatem szczepienia przeciwko COVID – 19 także ponosi odpowiedzialność karną? Tak, jeśli posiadasz sfałszowany certyfikat i się nim posługujesz, używasz go jak autentycznego, także możesz ponieść odpowiedzialność karną.
Przepisy prawa karnego ścigają także osoby, które posługują się nieautentycznym dokumentem i używają takiego dokumentu nawet jeśli same go nie podrobiły.
Na czym polega fałszerstwo dokumentów?
Art. 270. [Fałszerstwo materialne] § 1. Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa.
§ 2a. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Przestępstwo fałszerstwa dokumentów obejmuje także przypadki posługiwania się podrobionym lub przerobionym dokumentem w celu użycia go za dokument autentyczny. Jest to przestępstwo powszechne tzn. może się go dopuścić każda osoba zdolna do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialność karna za posługiwanie się fałszywym dokumentem spotka także obywatela obcego kraju jeśli się takim dokumentem w Polsce posługuje.
Przestępstwo to może być popełnione jedynie umyślnie, zarówno w zamiarze bezpośrednim jak i w zamiarze ewentualnym. Innymi słowy nie można popełnić tego przestępstwa nieumyślnie. Z nieumyślnością będziemy mieli do czynienia na przykład wtedy, kiedy pacjent jest przekonany, że został zaszczepiony prawdziwym preparatem a w rzeczywistości podano mu placebo i wystawiono certyfikat inkasując pieniądze jak w przypadku wykonania zabiegu właściwym preparatem. Inny przypadek to przekonanie, że osoba wystawiająca zaświadczenie o szczepieniu ma odpowiednie uprawniania podczas gdy osoba wystawiająca certyfikat nie może tego robić.
Jasnym wydają się z kolei przypadki umyślnego sfałszowania certyfikatu. Jeśli ktoś nie przyjął szczepionki a posługuje się certyfikatem o szczepieniu potwierdzającym nieprawdę trudno od razu rzuca się w oczy działanie sprawcy w sposób umyślny i to z zamiarem bezpośrednim. Zamiar ewentualny będzie miał miejsce wtedy, kiedy osoba posługując się certyfikatem może przewidywać i godzić się na to, że dokument nie jest autentyczny.
Czy certyfikat covidowy jest dokumentem?
Nie ulega wątpliwości, że unijny certyfikat szczepienia przeciw COVID-19 jest dokumentem w rozumieniu przepisów kodeksu karnego. Zgodnie z art. 115 § 14 k.k.
Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.
Samo posiadanie sfałszowanego dokumentu, w tym certyfikatu szczepienia, nie jeszcze przestępstwem. Czynem zabronionym jest używanie takiego dokumenty tak jak dokumentu autentycznego np. przedstawienie go do kontroli.
Postępowanie karne w sprawie o fałszywy certyfikat COVID
Pomoc adwokata lub radcy prawnego w sprawie o posługiwanie się fałszywym certyfikatem COVID polegać będzie przede wszystkim na ustaleniu okoliczności zdarzenia. Po pierwsze tego czy klient rzeczywiście kupił taki certyfikat i świadomie nim się posługiwał, a po drugie okoliczności ujawnienia przestępstwa przez organy.
Ostatecznie to klient podejmie decyzję jak się bronić w sprawie o fałszerstwo dokumentu. Jednakże w przypadku posługiwania się fałszywym certyfikatem COVID materiał dowodowy może być na tyle obciążający, że najlepszą formą zakończenia postępowania będzie złożenie wniosku o skazanie bez rozprawy czyli wniosku o dobrowolne poddanie się karze.
W takim przypadku, jeśli sprawca przyzna się do zarzucanego czynu, złoży wyjaśnienia a okoliczności sprawy nie będą budziły wątpliwości sprawa może zakończyć się stosunkowo szybko a sama kara może nie być wysoka. Oczywiście oznacza to skazanie wyrokiem za przestępstwo umyślne i może to pociągać za sobą dalsze negatywne konsekwencje, które także należy rozważyć.
W takich przypadkach sprawca może spodziewać się kary grzywny i obowiązku pokrycia kosztów postępowania.
Kara za posługiwanie się fałszywym certyfikatem COVID
Fałszerstwo certyfikatu COVID jest takim samym przestępstwem jak każde inne fałszerstwo dokumentu i posługiwanie się takim dokumentem przez sprawcę.
Używanie fałszywego certyfikatu COVID jest zagrożone surową karą a sprawca może zostać skazany na karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo karę pozbawienia wolności od 3 miesiąc do lat 5.
